Herkes için OKR (Objectives and Key Results — Excel şablonu ile)

6 min readJan 15, 2020

TLDR; Excel şablonu için link.

Bu yazımın amacı sizlere Objectives and Key Results (OKR) yani Hedefler ve Anahtar Sonuçlar yapısını tanıtmak olacak.

OKR Nedir?

Dünyada birçok başarılı şirket hedeflerini takip etmek için OKR yapısını kullanır. Özetle OKR size hedeflerinizi belirlemenize ve sonuçlarını takip etmenize yardımcı olacak bir çatı yapısı (framework) sunar.

Adından da belli olduğu gibi iki elemandan oluşur: Objectives (Hedefler) ve Key Results (Anahtar Sonuçlar).

Hedefler nitel, büyük resimi gösteren ve ileriye dönük hedeflerdir. Nereye gideceğinizin iletişimini yapmakla beraber aynı zamanda ilham verir ve motive eder.

Anahtar Sonuçlar ise nicel, spesifik ve alt hedeflerdir. Size ve diğer ilgili kişilere hedefinizde ilerleme sağlayıp sağlamadığınızı gösterir. Anahtar Sonuçlar eyleme geçirilebilir ve ölçülebilir olmalılar.

OKR’nin tarihçesi

OKR’nin tarihçesinde üç önemli kişi vardır: Peter Drucker, Andy Grove ve John Doerr.

Peter Drucker’in “Management By Objectives” (MBO — yönetici ile çalışanlar arasında hedeflerin açıkça tanımlandığı ve üzerinde el sıkışıldığı model) modeli OKR’nin öncüsüdür.

Intel’in eski CEO’su Andy Grove, Drucker’in MBO modelini daha da ileriye götürerek OKR yapısını geliştirir. Grove, “High Output Management” kitabında, şirketlerin iki soruya dayalı OKR yapısını nasıl kurmaları gerektiğini açıklıyor:

1 — Nereye gitmek istiyoruz?
2 — Oraya varıp varmadığınızı görmek için nasıl adımlar atarız?

Görüldüğü üzere bu iki soru OKR’nin Hedef ve Anahtar Sonuçlar bileşenlerine karşılık gelir.

Ve son olarak John Doerr ise Google’ı OKR çatı yapısı ile tanıştırmakla bilinir. John Doerr de OKR yapısını 1975 yılında, Intel kurslarından birinde Andy Grove’dan öğrenir.

Buna göre Peter Drucker’in öncü, Andy Grove’nin mucit ve John Doerr’in ise OKR çatı yapısını popülerleştiren kişi olduklarını söyleyebiliriz.

OKR’nin başarısı

Bugün Silikon Vadisi gibi bir yerde herhangi bir startup veya teknoloji şirketini (büyük veya küçük) incelediğinizde OKR yapısını kullanıyor olmalarını görmeniz yüksek ihtimaldir. Bu kadar yaygınlaşmasındaki nedenlerden biri de John Doerr’in bir yatırım şirketi olan Kleiner Perkins aracılığıyla diğer şirketlere yayması olabilir.

Ama en önemli nedenlerinden biri OKR’nin gerçekten son derece etkili bir yöntem olmasıdır. Büyük işler başarmak ve sonuç elde etmek istiyorsanız, OKR muhtemelen en iyi yönteminiz olacaktır.

Sadece teknoloji şirketleri için mi?

OKR kullanmak için bir teknoloji şirketi olmak zorunda mısınız? Hayır, aslında şirket bile olmanıza gerek yok. Son zamanlarda freelance çalışanlar, geliştiriciler ve kendi işini yapan kişiler da kişisel hedefleri için OKR kullanıyor.

Peki başarı şansınızı en üst düzeye çıkarmak için OKR’yi nasıl set edersiniz?

OKR nasıl belirlenir?

OKR’nin yaygın olarak kullanılmasındaki sebeplerden biri de uygulaması nispeten basit olmasıdır.

OKR ne zaman belirlenmeli?

Öncelikle ne sıklıkla OKR belirlenmeliyi konuşalım. Genellikle tavsiye edilen, her çeyrek başında OKR belirlenmelidir: 1 Ocak (ilk çeyrek), 1 Nisan (ikinci çeyrek), 1 Temmuz (üçüncü çeyrek), 1 Ekim (dördüncü çeyrek).

Şu iki özellik sayesinde çeyreklik döngü çok etkili olmakta:

İlki, anlamlı işler başarmak için yeterince uzun bir süre. Sadece 3 ay içinde neler başarabileceğinizi düşünün. Örneğin, şunları yapabilirsiniz:

Bir ürün geliştir ve yayın al
Yeni bir dil öğren
Yeni bir takım kur ve faaliyete geçir
Bir maratona hazır olmak için çalış

İkincisi, başarmak istediğinize tam olarak yetecek kadar kısa bir süre. Çeyrekteki 3 ayı haftalara bölerseniz yaklaşık 13 haftanız olacaktır. Bu 13 haftada neler yapabileceğinizi ve hangi sonuçları hedefleyebileceğinizi belirlemeniz oldukça kolay olur. Örneğin:

Yeni ürün için 20 kullanıcı mülakatı yapılması
30 günlük yabancı dil pratiği
15 aday ile iş görüşmesi
Haftalık 30 km koşu

Gelelim OKR’nin gerçek içeriğine. Andy Grove’u (mucidi olan) takip edelim ve kendimize şu iki soruyu soralım.

İlk soru, nereye gitmek istiyorum?

Bu soru hedefinizin temelidir. Buna cevap vermek çoğu kişi için oldukça basittir çünkü yakın zamanda neye odaklanmak istediğini kabaca bilir. Şimdilik ilk aklınıza gelenleri, üzerinde çok düşünmeden yazın. Bunun için şu linkten Excel şablonunu kullanabileceğinizi unutmayın.

Yukarıdakilere benzer örnek hedefler:

Harika bir mobil uygulama yayınla
İspanyolca konuşmada uzmanlaş
Veri bilimi takımını başarıyla faaliyete geçir
Forma gir ve maratona hazır ol

Normalde kendinizi 5 hedef ile sınırlamanız önerilir, ancak OKR’yi daha önce hiç kullanmadıysanız 3 veya 4'ün üstüne çıkmanız önerilmez.

Hedeflerin motive edici ve ilham verici olmasını unutmayın. Haliyle “harika”, “en iyi”, “başarıyla”, “dünya standartlarında” vb. kelimeleri kullanmaktan çekinmeyin.

İkinci soru, her bir hedef için soracağınız olan, hedefe ulaşmak için nasıl adımlar atmalıyım?

Bu soru da Anahtar Sonuçların temelidir.

İlk başta iyi tanımlanmış Anahtar Sonuçları belirlemek bazı insanlar için biraz daha pratik gerektirebilir.

Anahtar Sonuçlar için iyi bir kısaltma SMART’tır:

Specific (Spesifik): İyi tanımlanmış, net ve açık
Measurable (Ölçülebilir): hedefe giden yolu ölçebilen spesifik kriterler
Achievable (Ulaşılabilir): Ulaşılabilir ve başarması imkansız olmayan
Realistic (Gerçekçi): Başarılabilir, gerçekçi ve yaşam amacınızla ilgili
Timely (Zamanında): Başlangıç ve bitiş tarihi tanımlanmış zaman çizelgesi. Amaç aciliyet yaratmaktır.

Her hedef için genel öneri en fazla 5 Anahtar Sonuç eklemeniz — ideali ise daha az. Yeni başlayanlar için her biri 3 Anahtar Sonuçlu 3 Hedef belirleme olabilir. Bu da toplamda 9 ölçülebilir Anahtar Sonuç anlamına gelir.

Hadi yukarıdaki hedeflerden birini seçelim ve ilgili Anahtar Sonuçları örneklendirelim.

Hedef: Harika bir mobil uygulama yayınla

Anahtar Sonuçlar:

20 kullanıcı görüşmesi tamamlandı
50 günde MVP
%100 özellik tamamlandı

Buradaki fikir şu aslında, bu 3 temel sonuca ulaşırsak hedefi başarmışız demektir. Dikkat etmeniz gereken ise, her bir anahtar sonucun haftalık olarak bile eyleme geçirilebilir olması.

Peki anahtar sonuçlara ulaşmak için nasıl adımlar atmalıyız?

OKR takibi nasıl yapılmalı

OKR nasıl belirlenmeliyi konuştuğumuza göre şimdi de hafta bazında nasıl takip edilmeliyi konuşalım.

Çoğu OKR tanımlamalarında OKR belirlenmesi üzerinde çok yoğunlaşılır ama takibi de aslında eşit derecede önemlidir.

Haftalık takip görüşmeleri için 5 dakika ayarlayın

OKR takip görüşmeleri için ideal zaman pazartesi sabahıdır.

Ne kadar yoğun olursanız olun takip için her zaman 5 dakikanızı ayırabilir olmalısınız — bahanesi olmamalı.

Haftalık OKR görüşmesinde tam olarak ne yapılmalı? Basit: Bu hafta yaptıklarınız ile her bir anahtar sonucunuzu güncelleyin. Linkte paylaştığım Excel’de haftalık yaptığınıza karşılık gelen yere sonucu girin, ek olarak yorum da yazabilirsiniz. Eğer bir ilerleme kaydedilmediyse boş bırakın ve sonraki hafta için bu sonuca odaklanacağınızın notunu düşün.

Hedefe giden yolda doğru adımları atıyor musunuz?

Excel şablonundaki progress kısmı aslında size doğru yolda olup olmadığınızı göstermek içindir. Bu da size yavaşlamanızı veya hızlanmanız gerektiğini gösterir.

Kısacası OKR takibi yapmanız için haftalık görüşmeler sonucu anahtar sonuçlarınızı güncellemelisiniz. Bazen güncelleme yapmadığınız olabilir sonraki haftalarda geriye dönük güncellemeler yapabilirsiniz.

Çeyrek sonunda da görüşmelerinizin sonucunda genel performansınız nasıl olmuş görmüş olursunuz.

OKR değerlendirmesi nasıl yapılmalı

Çeyrek boyunca sıkı şekilde OKR’nizin takibini yaptınız, şimdi de değerlendirme zamanı.

OKR Puanlaması

Anahtar Sonuçlar 0 ile 1.0 arasında (veya eşdeğer olarak %0 ile %100) bir sayı ile puanlanır. İsteğe bağlı olarak da her hedef için anahtar sonuçlarındaki puanı ilişkilendirebilirsiniz. Zaten ölçülebilir anahtar sonuçlar belirlediğiniz için, haftalık takip görüşmelerindeki sayıları kullanarak ne kadar başarılı olduğunuzu görebilirsiniz. Aslında bu sayılardan dolayı çeyrek sonu hedef değerlendirmeniz inanılmaz kolay oluyor. Gerçekten de fazla hesap yapmanıza ihtiyaç kalmaz. Bunun yerine başka şeylere odaklanabilirsiniz.

3 soru ile değerlendirme

Çeyrek sonu OKR retrospektifi yaparken şu üç soruyu sormanız önerilir:

Bu çeyrekte iyi giden neydi/nelerdi?
Daha iyisi olması için farklı ne yapılabilirdi?
Önümüzdeki çeyrekte nelere odaklanmalıyız?

Bir yandan OKR’lerinizi gözden geçirirken 1. ve 2. sorulara biraz zaman harcamanız önemli olabilir. Diğer yandan da ileriye bakmak en önemlisidir. Bu çeyrekte öğrendikleriniz ile sürekli gelişimi hedefleyin.

Tebrikler! Buraya kadar okuduysanız OKR döngüsünü tamamladınız demektir.

OKR vs KPI

Key Performance Indicator (KPI) göstergesi çoğu şirket tarafından performans yönetimi için kullanılır. Çoğu kişi de OKR ve KPI arasındaki farkı merak eder. Özetle, KPI işin mevcut durumunu ölçerken OKR bize nerede olmak istediğimizi söyler. Başka bir deyişle KPI ve OKR tamamen birbirine uyumlu — rakip kavramlar değiller. Aslında KPI’lerinizin olması harika çünkü OKR’lerinizde onlara başvurabileceğiniz anlamına geliyor.

Diğer yandan KPI’ler OKR için bir gereklilik değildir. Ölçülebilir bir Anahtar Sonuç belirlerken dolaylı şekilde aslında KPI oluşturmuş oluyorsunuz.

Dolayısıyla, mevcutta KPI’leriniz olduğunu ve OKR kullanamayacağınızı düşünüyorsanız yanılıyor olabilirsiniz. KPI’lere sahip olmanız OKR’ye başlarken önemli avantaj sağlar çünkü Anahtar Sonuçları tanımlarken onlara başvurabileceksiniz.